U okviru aktivnosti Sekcije fizike i astronomije, učenici i učenice naše škole već šestu godinu zaredom učestvuju u internacionalnom STEM projektu traganja za asteroidima. Ovaj značajni naučni program realizuje se u saradnji s IASC-om (International Astronomical Search Collaboration), a Astronomsko društvo Orion djeluje kao nacionalni koordinator za Bosnu i Hercegovinu.
Šta je IASC program detekcije asteroida?
Asteroidi su mala nebeska tijela u Sunčevom sistemu, većinom smještena u asteroidnom pojasu između Marsa i Jupitera. Međutim, neki od njih mogu se kretati prema Zemlji, predstavljajući potencijalnu opasnost. Upravo zato je važno identificirati što veći broj ovih tijela. Pored toga, proučavanje asteroida omogućava nam uvid u rane faze formiranja planeta. U tom procesu sve veću ulogu igraju i građani-naučnici – među kojima su i naši srednjoškolci.
Kako učestvujemo u otkrivanju asteroida?
Iako je jedan način detekcije asteroida direktno posmatranje teleskopom, ono se može vršiti i kasnije pomoću snimaka dobivenim teleskopom. Naši učenici se bave obradom astronomskih snimaka pomoću specijaliziranog softvera. Kroz ovaj program, srednjoškolci iz cijelog svijeta – uključujući i učenike Srednje zubotehničke škole iz Sarajeva – prolaze edukaciju, a zatim aktivno učestvuju u analizi snimaka neba.Učenice naše škole su se i ove godine vrijedno pripremale za učešće u ovom zanimljivom i edukativnom STEM projektu. Njihov zadatak bio je analiza setova fotografija dobijenih s jednog od najnaprednijih teleskopa na svijetu – Pan-STARRS teleskopa na Havajima. Kroz rad u programu Astrometrica, učenice su spojile znanja iz fizike, astronomije, matematike, informatike i engleskog jezika, potvrđujući važnost međupredmetne povezanosti.
Nakon detaljne analize i revizije koordinatora iz AD Orion-a, njihovi izvještaji se šalju IASC timu na detaljnu analizu i konačnu potvrdu. Ukoliko se potvrdi postojanje novog asteroida, on dobiva status previzionalnog otkrića te čeka potvrdu onosno posmatranja iz više teleskopa smještenih na Zemlji. Iako godine mogu proći da bi se otkriće potvrdilo iz više izvora, jednom kada se to učini, tim koji ga je otkrio dobiva priliku da mu da ime. Dosadašnje kampanje bilježe visok procenat uspješnosti – čak 90% prvobitno prijavljenih objekata bude potvrđeno i dobiva status previzionalnog otkrića.Projekat ima podršku NASA-e, što dodatno svjedoči o njegovom značaju.
Uspjeh naših učenicaPrema najnovijim informacijama koje smo dobili iz IASC-a, ovogodišnja kampanja je bila izuzetno uspješna. Otkriven je značajan broj asteroida iz BiH, među kojima su dva otkrile upravo naše učenice:Elhana Efendić, Dalila Hodžić, Hana Mekić i Iman Milić.
Zasluge za realizaciju i uspjeh ovog projekta pripadaju i profesorici Adeli Subašić-Kopić, voditeljici Sekcije fizike i astronomije i koordinatorici IASC projekta u BiH koja iza sebe ima već nekoliko potenicijalnih otkrića asteroida. Od srca čestitamo našim učenicama na ovom izvanrednom doprinosu nauci i radujemo se budućim otkrićima!